Op 23 april j.l. heeft Wim Leys in onze loge een lezing gehouden over het leven van Annie Besant.
Geboren in 1833 als Annie Wood. Doordat haar vader overleed toen ze 5 jaar oud was waren er financiële problemen. Gelukkig hielp een vriendin van de familie en maakte mogelijk dat ze op een progressieve kostschool geplaatst werd, waar haar talenten zich goed konden ontplooien.
Ze trouwde op 20-jarige leeftijd met de anglicaanse geestelijke Frank Besant en kreeg twee kinderen. Annie schreef korte verhalen en artikelen, maar het geld dat ze daarmee verdiende nam haar man in beslag, want een gehuwde vrouw had volgens hem niet het recht om geld of eigendommen te bezitten. Het huwelijk liep dan ook snel stuk.
Besant ontdekte hoe de sociale realiteit in Engeland was en ging zich sterk maken voor betere arbeidsomstandigheden, socialisme, vrouwenrechten en vrijheid van denken.
Ze had een groot schrijvers- en spreektalent, waarvoor ze in de pers steeds meer ruimte kreeg. Ze reisde veel en hield lezingen over de voor haar belangrijke onderwerpen.
Een groot succes werd haar bemoeienis met de London Matchgirls strike. Vrouwen van de May’s luciferfabriek hadden hulp gevraagd en Besant richtte een comité op. De vrouwen gingen in staking voor betere arbeidsomstandigheden en meer loon. Besant leidde demonstraties en de actie kende veel publieke belangstelling en steun. Binnen een week ging het bedrijf door de knieën en werden de eisen ingewilligd. Het was de eerste keer dat een campagne zo’n succes was en het werd gezien als een mijlpaal in de vroege jaren van het Britse socialisme. De Matchmakers Union was de eerste vakbond waar ook vrouwen lid van konden worden.
In 1889 werd Annie Besant gevraagd een recensie te schrijven over de Geheime Leer, het grote werk van Helena Petrovna Blavatsky. Nadat ze het boek gelezen had wilde ze de auteur interviewen. Ze ontmoette Blavatsky, die haar verwelkomde met de woorden: “My dear mrs. Besant, I have so long wished to see you; if only you would come among us”. Na deze ontmoeting ging Besant zich in theosofie verdiepen en werd lid van de Theosophical Society (TS). Bij de dood van Blavatsky in 1891 was ze een van de leidende figuren van de Vereniging geworden.
In 1893 vertrok ze met Henri Steel Olcott (een van de oprichters van de TS) naar India, waar ze zich meteen thuis voelde. Daar begon ze met haar nieuwe spirituele en onderwijzende werk. Ze richtte een school op voor jongens, die daar opgeleid konden worden om de nieuwe leiders van India te worden. En enkele jaren later ook een school voor meisjes. Ze bleef zich inzetten voor politieke knelpunten, werd lid van het Indian National Congress. Met Olcott reisde ze naar vele landen om lezingen te geven en de TS groeide wereldwijd gestaag.
In 1907 overleed Olcott en Besant werd gekozen tot volgende president van de TS. In 1909 ontdekte Charles Leadbeater in Adyar de 14-jarige Jiddu Krishnamurti die daar met zijn vader en jongere broer leefde. Leadbeater zag zijn zuivere aura en hij en Besant zagen de nieuwe toekomstige wereldleider in hem. Besant kreeg de voogdij over Jiddu en zijn broertje Nitya en ze werden geschoold en opgevoed door theosofen. Besant trok met Krishnamurti de hele wereld over en in 1911 werd de World Order of the Star opgericht met Krishnamurti aan het hoofd. Veel later, in 1929 ontbond Krishnamurti de organisatie en vier jaar later maakt hij zich los van de TS en ging zijn volstrekt eigen weg. Wel bleven hij en Besant bevriend tot aan haar dood.
Tijdens en na de eerste Wereldoorlog ging Besant zich inzetten voor meer autonomie voor India. Ze richtte in 1916 de Home Rule League op, die demonstraties en publieke bijeenkomsten organiseerde. Dat beviel de Britse regering helemaal niet en ze werd gearresteerd en gevangengezet. Door publieke protesten kwam ze snel weer vrij. Na de oorlog bleef ze zich inzetten voor zelfbestuur voor India, ontmoette Ghandi die echter ging strijden voor totale onafhankelijkheid en uiteindelijk won.
Annie Besant werd vier keer tot president van de TS gekozen. Ze heeft enorm veel werk verricht en grote invloed gehad. Ze stierf in 1933, bijna 87 jaar oud.